Article - kidsfits per surmiran
kidsfits per surmiran
kidsfits, igl program da famiglia dalla Lia Rumantscha, è ena purscheida per famiglias, canortas, gruppas da gi e scolignas. kidsfits stat per unfants fits tgi on plascheir digl lungatg rumantsch e fon adiever dad el. kidsfits dattigl an tot igls idioms ed an rumantsch grischun.
Igls unfants èn igl avigneir dalla societad e dalla cultura rumantscha. Perchegl ègl impurtant da promover igl lungatg gist tar els. Ena gronda influenza sen igl adiever digl lungatg on igls genitours, ma er pedagogas e pedagogs ed ulteriouras persungas impurtantas per igls unfants. La Lia Rumantscha sustigna chesta promoziun cun differentas materialias scu codeschets, portatungs e gis e cun infurmaziuns e support areguard igl lungatg ed igls unfants. Ella organisescha inscunters cun persungas d’instrucziun e pussibilitescha da barattar ideias, d’exprimer giaveischs e da dar impuls. La pagina-web dat ena survista davart las activitads. Ella vign actualisada e cumplettada regularmaintg. Igl mument stat aint igl center la lavour cun unfants da vigliadetna prescolara.
La giovna famiglia Babulin vign ad accumpagnar adegna puspe igls unfants scu er igls pedagogs e las pedagogas. Igls unfants pon s’identifitgier cun ella, cun sies lungatg e cun sies mintgade.
Igl program kidsfits vign realiso cun sustign dalla Banca Cantunala Grischuna.
Products e material didactic
Calender spezial dalla famiglia Babulin
Nous vagn realiso en calender cun deis spezials dalla famiglia Babulin. Tar tot igls deis spezials digl calender survignan igls unfants ideias per zamberger, giuier etc.
04-01: Oz è igl De dalla scritgira da Braille
Cura ast te anniversari? Sast te gio liger la data digl ties anniversari? En anniversari impurtant per fitg blers carstgangs tgi son betg liger cun igls îgls è igl anniversari da Louis Braille. El è naschia igls 4 da schaner 1809. Graztga ad el è chegl igl De dalla scritgira da Braille, la scritgira per persungas orvas.
11-02: Oz è igl De digls malsangs
Davent digl 1993 è igls 11 da favrer mintgamai igl de per pansar agls malsangs e gidar ad els. L’ideia per en tal de ò gia igl anteriour papa Gion Pol II., cura tg’el era sez eneda fitg malsang.
15-02: Oz è igl De digl verm da plievgia
Cucu … cò sung ia! Giu cò! Ia tgit angal or dalla tera, cura tgi plova. Igl suglegl vaia betg gugent. Te veist me, ma ia vei navot, ia sung orv. Per paia sung ia fitg ferm. Ia vign da dulzar anfignen 60 gedas igl mies agen peis. Schi te peisas 25 kilos, fissigl chegl, scu schi te savessas dulzar 1’500 kilos, damai en grond auto!
14-03: Oz è igl De internaziunal dalla matematica
Ainten scola amprendas te tgi matematica è dumbrar e far chints. Per exaimpel plus e minus. Aint igl rom matematica amprendas te er a misirar ed a plazzar u dessignier mosters, forsa perfign cun furmas geometricas cu per exaimpel trianghels e quadrats. Matematica dattigl pero betg angal ainten scola. Sch’ins varda bagn, alloura ins vei matematica dapertot. Veist te dombers, mosters e furmas aint igl ties mintgade?
23-03: Oz è igl De internaziunal dalla meteorologia
Pertge dattigl en De internaziunal dalla meteorologia? L’ora canoscha nigns cunfegns digls paeis. Perchegl ègl impurtant tgi meteorologas e meteorologs da tot igl mond lavouran ansemen. Per exaimpel perveia digls huricans: chels stampros èn privlous e schi las meteorologas ed igls meteorologs dad en paeis son tgi dat en hurican, son els averteir lour collegas aint igls oters paeis. Per tg’els saptgan luvrar bagn ansemen e barattar infurmaziuns è neida fundada igls 23 da mars 1950 l’organisaziun ‹World Meteorological Organization›, l’organisaziun mundiala dalla meteorologia. Igls 23 da mars è igl anniversari da chell’organisaziun.
27-03: Oz è igl De mundial digl teater
Ast te er gio santia la construcziun: «Cala da far teater!»? Forsa tgi igls ties genitours u la tia scolasta on detg chegl eneda, cura tgi te ast fatg da chegl tg’ins duess betg far … Per exaimpel cura tgi te ast fatg da clown! Igls 27 da mars ast te ena bunga stgisa per far teater scu tgi te vot. Te post deir: «Bagn, oz fatsch ia teater! Igls 27 da mars è numnadamaintg igl De mundial digl teater.»
23-04: Oz è igl De mundial digl codesch
L’UNESCO ò declaro igls 23 d’avregl scu De mundial digl codesch. Pertge gist igls 23 d’avregl? Chegl ò da far cun ena tradiziun dalla Catalogna, noua tg’ins festivescha chel de igl de digl nom da son Gieri. Chel de regala la gliout l’egn l’oter rosas e codeschs.
30-04: Oz è la Notg digl baralot
Chest meis dattigl betg en de spezial, mabagn ena notg speziala! La notg digls 30 d’avregl sen igl 1. da matg. Ella vign er numnada «la Notg digl baralot». Pi bod ins scheva tgi las streias vignan ansemen chella notg per saltar e far legher. Damai per far en dretg «baralot».
17-05: Oz è igl De mundial da far pettas e pang
Happy birthday turta d’anniversari! Ea, er la turta u la petta d’anniversari ò en agen de da festa u per deir en agen de mundial. Igls 17 da matg è igl De mundial da far pettas e pang.
08-06: Oz è igl De dalla mar
Igl noss planet, la Tera, vign era numno «igl planet blo». Via da gliunsch, per exaimpel giu dalla gligna, è igl noss planet per gronda part blo – perveia dalla mar. Sen igl noss mond è daple surfatscha cuverta cun ava tgi cun tera. La mar è enorm impurtanta per nous carstgangs e per igls animals. Perchegl stò la mar neir protegeida. Per far attent a chel fatg on las Naziuns Uneidas decidia da festivar igl De internaziunal dalla mar.
20-06: Oz è igl De digls fugiteivs
Oz è igl De digls fugiteivs, en de per pansar a tot igls carstgangs tgi on stuia bandunar lour patria per fugeir da gheras, da violenza u da persecuziun.
08-08: Oz è igl De digl giat
Chel de è betg pigl giat! «Chegl è pigl giat» ins dei, schi tge è adumbatten. Ma igl De è betg invan! Mabagn per igls e per tgi geia bagn cun els.
13-08: Oz è igl De dallas sanestreras e digls sanestrers
Cun tge mang screivas te? Cun tgenegn malegias te? E cun tgenegn vogl migler da tagler? Cun igl dretg u igl sanester? Igls ples carstgangs fon chellas tgossas cun igl mang dretg, els èn dretgers. Schi te screivas, malegias, taglias e pattas ena balla igl pi gugent cun igl mang sanester, alloura ist te sanestrera u sanestrer e chel de è spezialmaintg per tè!
07/08-09: Deis europeics digl patrimoni
Tge sa zoppa davos las portas e la miraglia d’en casti? Tgi ò construia la tor da crap e scu vei ella or aint igl intern? Quant vigl è igl viaduct e pertge tigna el anc adegna? Castis, tors, viaducts e punts viglias ans pudessan rachintar bleras istorgias digl passo – schi els savessan discorrer... Dar igl pled a tals monumaints, a chels patrimonis digl passo, chegl è l’ideia digls Deis europeics digl patrimoni.
15-09: Oz è igl De internaziunal digl punct
Tot ò antschet cun igl codesch «The dot» – «Igl punct» tgi rachinta l’istorgia dalla mattatscha Vashti. Ella crei tg’ella saptga betg dessignier.
«Scumainza simplamaintg cun en punct», dei la sia scolasta. Vashti fò chegl e malegia simplamaintg en punct aintamez igl figl.
21-09: Oz è igl De dalla pasch
Scu fast te pasch? Forsa cun dar igl mang e deir: «Faschainsa pasch»? Igl De dalla pasch, igls 21 da settember, duessan tots calar da sa cumbatter l’egn l’oter. Las armas stuessan atgnamaintg tascheir chel de.
06-10: Oz è igl De digl surreir
Canoschas te igl smiley? Te ast franc gio via la simpla fatscha melna tgi surrei. Forsa ast te via igl smiley sen en tatgariel, forsa sen igl telefonign, u forsa ast te en etui u oter material da scola u scoletta cun se igl smiley. Igl pled «smiley» vign digl engles. «smile!» vot deir «surrei!»
07-10: Oz è igl De dalla mangola
La mangola è ena planta fitg speziala. Ella porta ballignas alvas scu vatta. Chegl è la mangola, per tudestg «Baumwolle». Cun mangola ins so far bleras belas tgossas. Vurde anturn: t-shirts, soccass, siaintamangs, roba da letg, ursets da plesch – tot chegl e bleras otras tgossas èn fatgas da mangola.
10-10: Oz è igl De mundial digl tgang
Oz è igl de per Lupo! Igl De mundial digl tgang duessan igls carstgangs deir angraztg agls tgangs per tot chegl tg’els fon per els. E Lupo ans fò bagn buna luna. Perchegl ò el mirito ena liongia! U forsa er dus.
01/02-11: Nomnasontga ed igl De digls morts
Igls pi blers deis dattigl per far attent ad ensatgi tgi veiva, scu per exaimpel igl De digl giat u igl De digl tgang. Igl 1. ed igls 2 da november è chegl en zichel oter, chels deis pansagn nous a tot igls tgers carstgangs tgi èn gio morts.
09-11: Oz è igl De dallas inventadras e digls inventaders
Tgi ò invento ansasez las tgossas tgi nous duvragn mintga de? Tgi ò invento igl telefonign, igl peir electric, igl velo, la frestgera, igl palpieri u las
jeans? Bleras da chellas tgossas èn betg stadas cò dad en de a l’oter. Ensatgi ò stuia aveir igl amprem l’ideia e zamberger ampremas versiuns
dallas tgossas.
20-11: Oz è igl De digls dretgs digl unfant
Tge calour on igls ties tgavels? Tge calour ò la tia pel? Ist te grond u pitschen? Sast te correr scu en leopard u tschaintas te ainten la soptga da rodas? Ist te en mattatsch u ena mattatscha? Tot chellas differenzas gioian nigna rolla.
11-12: Oz è igl De internaziunal dalla muntogna
Savez vusoters tgi dat en de spezial aposta per las nossas muntognas? El ans duess gidar a tigneir andamaint tgi las muntognas èn fitg impurtantas per igl noss planet. Las muntognas maiestousas èn betg angal fitg belas da vurdar, ellas èn er nizevlas ed impurtantas per igl noss sistem ecologic.
Ordinatours tematics
Igls ordinatours per famiglias, canortas, gruppas da gi e scolignas tractan differents temas digl ambiaint e digl mintgade digl unfant. Els cuntignan versets, figls cun cartignas per stampar, ena canzung ed ideias per igls pedagogs ed igls genitours. Igls unfants duessan pudeir piglier a tgesa igls figls da lavour, uscheia tgi igls genitours vignan er integros aint igl process d’amprender, vignan a saveir daple davart igl lungatg e veian igls svilups tgi lour unfant fò.
Audios e codeschs auditivs
Cò pòn ins carger giu audios e cudeschs auditivs:
(rumantsch grischun)
Top Kids vol. 16.mp3
01. Alvetta
02. Il Retg-rauna
03. Maisina, T'emplaina!
04. La chapitscha cotschna
(rumantsch grischun)
Top Kids vol. 18.mp3
01. Tschendrina
02. Il cusunz curaschus
03. Il luf ed ils set ansiels
04. Gion da la fortuna
(rumantsch grischun)
Top Kids vol. 19.mp3
01. Gionin e Grettina
02. Rosaspina
03. Ils musicants da Brema
04. Alvina e Rosetta
(rumantsch grischun)
Top Kids vol. 21.mp3
01. Dunna Holla
02. Ils chalzers isads
03. Rumplarot
04. Il retg Barbatursch
05. Rampunella
06. Las stailas-marenghin
01 bun de.wav
02 tgau.wav
03 bun appatet.wav
04 marenda.wav
05 na dei betg.wav
06 a meisa.wav
07 a Honolulu.wav
08 la gligna.wav
09 buna notg.wav
10 la pôssetta.wav
11 lavar igls daints.wav
12 sch'igl ò fatg mal.wav
13 verset da detta.wav
14 i neiva.wav
15 i plova.wav
16 eir a spass.wav
17 igl vent.wav
18 plitsch platsch.wav
19 igl salep.wav
20 Pierlign.wav
21 cucu.wav
22 ea e na.wav
23 ai ai ai.wav
24 mies tgang.wav
25 la glioiretta.wav
26 la toppetta.wav
27 igl crocodil.wav
28 la balla.wav
29 hop hop.wav
30 ha ha ha.wav
31 igl om da neiv.wav
32 las calours.wav
33 noua ist.wav
34 tic-tac.wav
35 lavar la vaschela.wav
36 la mia vistgadeira.wav
37 far en cres.wav
38 igls curals.wav
Würzburger
Würzburger - Hören, lauschen, lernen
(program da trenamaint)
Cun igls exercezis varionts tgi igl program da trenamaint porscha, amprendan igls unfants da vigliadetna prescolara d’ancanoscher a moda ludica la structura fonetica digl lungatg discurria (= cunaschientscha fonologica). Uscheia vign facilito essenzialmaintg agls unfants d’amprender igl lungatg da scritgira pi tard an scola. Igl program scumainza cun gis da gizzar las ureglias per trenar da tadlar bagn, cuntinuescha cun exercezis da rema ed introduescha siva las unitads construcziun, pled e silba. Alla finala vign igl sung inizial e singuls sungs aint igl pled randias cunsciaints. Igl program da trenamaint dattigl an vallader, puter, sursilvan, surmiran e rumantsch grischun.
Filmins digls Babulins
Hallo! Ia sung Luisa e chegl è mies frar Nic. Nous stagn cun noss genitours ainten ena tgesa violetta. Chegl è Claudia, nossa mamma. E chegl è noss bab. El ò nom Arno. Nous vagn er en giat ed en tgang. Noss giat ò nom Brutus. Nous vagn do chel nom ad el, perchegl tg’el ò adegna schleta luna. Noss Lupo è en tger. El tgapescha er rumantsch. Nous stuagn angal clamar «Lupo, vea», alloura vign el immediat.
App Babulins
La Lia Rumantscha elaborescha en’app d’amprender cun las figuras da kidsfits per unfants da 3 anfignen 6 onns. Cun chesta app pò ins amprender simpels pleds da maniera ludica.
Sets da maisa
Cò pòn ins carger giu ils sets da meisa: